انکوباتور چیست؟
به طور کلی انکوباتور یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که با ایجاد حرارت یکنواخت و کنترل دما و رطوبت و همچنین میزان اکسیژن و دی اکسید کربن محیط مناسبی جهت رشد انواع میکروارگانیسم ها و باکتری ها فراهم میکند .این دستگاه یکی از ابزار های مهم در آزمایشگاه های داروسازی ، تشخیص طبی ، میکروبیولوژی ، زیست شناسی ، سلولی و صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی ، نفت و گاز ، آرایشی بهداشتی و مراکز تحقیقاتی از جمله کشاورزی میباشد. انکوباتور ها برای بسیاری از کارهای تجربی در زیست شناسی سلولی، میکروبیولوژی و زیست شناسی مولکولی ضروری هستند و برای کشت سلول های باکتریایی و یوکاریوتی استفاده می شوند.
سادهترین انکوباتورها جعبههای عایقدار با هیتر قابل تنظیم هستند که معمولاً تا 60 تا 65 درجه سانتیگراد (140 تا 150 درجه فارنهایت) افزایش مییابند اما دمای برخی از انکوباتور ها تا دمای 100 درجه سانتیگراد نیز قابل افزایش است. بیشترین دمای مورد استفاده برای باکتری ها مانند E. coli و همچنین سلول های پستانداران تقریباً 37 درجه سانتیگراد (99 درجه فارنهایت) است، زیرا این موجودات در چنین شرایطی به خوبی رشد می کنند. برای سایر موجودات مورد استفاده در آزمایشات بیولوژیکی، مانند برخی مخمر ها، دمای رشد 30 درجه سانتیگراد (86 درجه فارنهایت) بهینه است.
انکوباتورها به سه دسته ی صنعتی ، پزشکی و آزمایشگاهی تقسیم میشوند و در محیط آزمایشگاهی از انواع انکوباتورهای معمولی یا حرارتی ( رنج دمایی از ۳۰ تا ۷۰ درجه سانتی گراد)، انکوباتور های یخچالدار ( رنج دمایی به طور متوسط از ۵- تا ۷۰+ )، انکوباتور های تحت گاز CO2 و انکوباتور های شیکردار استفاده میشود.
انکوباتورهای اف جی در دو مدل فن دار (FORCED CONVECTION) و بدون فن (GRAVITY CONVECTION)سری CF و CM طراحی و همچنین در حجم های 55 ، 120 ، 240 و 400 لیتری ساخته میشود که حداکثر دقت دمایی و بالاترین سطح از همدمایی داخل محفظه را برای شما به ارمغان می آورد. در بعضی موارد باتوجه به جنس بدنه و نوع کنترلر نیز دسته بندی می شوند.
انکوباتورها معمولا دارای کنترلر دما ، دریچه تخلیه هوا(جهت خروج بخارات ورطوبت داخل دستگاه ) و تایمرهستند که در مدلهای پیشرفته مانند انکوباتورهای FG، قابلیتهایی مانند برنامه ریزی ، تنظیم شیب حرارتی (RAMP) و تایمر تاخیری (جهت تنظیم زمان روشن شدن دستگاه ) نیزوجود دارد.
توجه نمایید که دریچه تخلیه هوا و میزان ورود هوای تازه یکی از نکات مهم انکوباتور آزمایشگاهی است که در بسیاری استانداردهای معتبر به آن اشاره شده است و اگر هوای مرطوب از دستگاه خارج نشود، مواردی همچون خیس شدن نمونه های داخل دستگاه اتفاق می افتد.
از طرفی اختلاف دمای زیاد بین نقاط مختلف داخل دستگاه انکوباتور می تواند باعث اخلال در آزمایش کاربر گردد. امروزه استانداردهای بین المللی زبان واحد تجهیزات آزمایشگاهی است و یکی از معتبرترین این استانداردها ، استاندارد DIN آلمان است که دمای دستگاه را در ۲۷ نقطه اندازه گیری کرده و هم دمایی آن را بررسی می کند. لذا یکی از مهمترین نکاتی که هنگام خریدانکوباتور باید به آن توجه کرد، هم دمایی داخل محفظه و تطبیق آن با استاندارد های معتبر جهانی است. جهت هم دمایی در بعضی انکوباتور ها از فن سیرکوله استفاده می شود ولی صرف وجود فن موجب هم دمایی نخواهد شد. بسیار مشاهده شده که انکوباتور های فن دار نیز نمی توانند همدمایی مورد نظر کاربر را تامین کنند چرا که عوامل مختلفی از جمله نوع فن ، نحوه قرارگیری المنت ، نحوه گردش هوا و نوع قرار گیری کانال هوا و موارد دیگر در هم دمایی تاثیر دارد.
انکوباتورهای حرارتی جهت فراهم کردن دما برای رشد میکروارگانیسم هایی که در دمای 37 درجه سانتیگراد و بالاتر رشد میکنند مانند اکثر باکتری های بیماری زا استفاده میشود. از برخی انکوباتور ها در پرورش سلول های پستانداران استفاده میشود.
انکوباتورها عملکردهای مختلفی را در یک آزمایشگاه علمی انجام می دهند.
انکوباتورها در محیط آزمایشگاه جهت عملکرد های مختلفی از جمله حفظ دما به صورت ثابت و یکنواخت ، کنترل رطوبت ، مخلوط کردن نمونه ها در انکوباتورهای شیکردار ، تنظیم و ترکیب گاز ها در انکوباتور های CO2 و…استفاده میشوند. اف جی با ارائه تکنولوژی HCT جهت همدمایی داخل محفظه در انکوباتور ها اطمینان از توزیع یکنواخت دما را به کاربران خود میدهد که این امری بسیار مهم در کاربرد انکوباتورها میباشد.یکی دیگر از موارد مهم که در کاربرد انکوباتور ها باید به آن توجه نمود وجود سیستمی است که از افزایش یا کاهش ناگهانی دما در انکوباتور ها جلوگیری کند، اف جی با ارائه سیستم DUAL SAFETY از بوجود آمدن این مشکل در آزمایشگاه ها نیز جلوگیری کرده.
انکوباتور یخچالدار دستگاهی است که به منظور نگهداری و رشد میکروارگانیسم ها در محیطی مناسب و با دمای یکنواخت طراحی شده است. از بیشترین مصارف آن، انکوباسیون محیط کشت باکتری، ویروسی و قارچی است. مهمترین مزیت انکوباتورهای یخچالدار FG، همدمایی در تمام نقاط محفظه و ثبات حرارتی می باشد و برای اولین بار در ایران همدمایی در ۲۷ نقطه از محفظه را برای کاربر به ارمغان آورده است. مزیت مهم دیگر ثبات دمایی حتی در حالت سرمایش می باشد که با استفاده از تکنولوژی NON-CUT میسر گردیده است. با توجه به رنج دمای کاری انکوباتورهای یخچالدار، به آن انکوباتور برودتی نیز گفته می شود.
انکوباتور شیکردار علاوه بر کنترل دمای درون محفظه، امکان بهم خوردن محلول به صورت اوربیتالی را فراهم می کند. شیکر انکوباتورهای FG با قابلیت های بی نظیری، در بازارهای داخلی و خارجی خود نمایی می کنند. ظاهر زیبا وطراحی ارگونومی ، برد دیجیتال هوشمند همراه با نمایشگر LCD هفت اینچی ، شستی های لمسی، دقت دمایی بی نظیر، استفاده از تکنولوژی منحصر بفرد CMTو قابلیت اتصال دستگاه به چیلر سیرکولاتور جهت سرد کردن محفظه از مزایای ویژه این دستگاهها بشمار میروند.
دستگاه انکوباتور نوزاد دستگاهی است که برای مراقبت های ویژه بعد از تولد نوزاد استفاده می شود. این دستگاه با ایجاد یک محیط بسته و ایزوله، دما، رطوبت و اکسیژن مورد نیاز نوزاد را تامین می کند و امکان نگهداری و ارائه خدمات درمانی را تسهیل می کند.
انکوباتور CO2 شرایط دمایی لازم برای رشد سلولهای جانوری در بیرون از بدن را فراهم میکند.این دستگاه با ایجاد شرایط مناسب دما و PH محیط مناسب جهت رشد همراه با گاز CO2را فراهم میکند. با توجه به اینکه موجودات خونسرد دمای بدنشان متناسب با محیط خواهد بود، درنتیجه خارج از محیط بدن، این انکوباتور CO2 است که تنظیم دمایی هر یاختهای را میتواند حفظ نماید تا به رشد خود ادامه دهد تا بتوان روی آن آزمایشهای لازم را انجام داد.بیشترین کاربرد این دستگاه برای رشد موجودات زنده در شرایط آزمایشگاهی است.
دقت دمایی تجهیزات آزمایشگاهی با موارد متعددی از جمله دقت کنترلر ، همدمایی و نوسان دمایی شناخته میشود و دقت دمایی به تنهایی معنای درستی ندارد . طبق استاندارد DIN 12880 دقت دمایی در تجهیزات آزمایشگاهی عبارت است از : میزان همدمایی دستگاه ، مقدار نوسان دمایی و دقت کنترلر. در انکوباتورهای اف جی دقت کنترلر 0.1 درجه است و برای بررسی دقیق مقدار همدمایی و نوسان دمایی انکوباتورهای اف جی به datasheet دستگاه مربوطه مراجعه کنید.
انکوباتورهای آزمایشگاهی از نظر دمایی به دو دسته ی کلی حرارتی و یخچالدار تقسیم میشوند . انکوباتور های حرارتی معمولا از 5 درجه بالاتر از دمای محیط تا 70 درجه کار میکنند.درحالیکه انکوباتور های یخچالدار رنج وسیع تری را پوشش میدهند. و از دمای کمتر از دمای محیط (معمولا 5- درجه) تا دما های بالاتر از دمای محیط (معمولا 70 درجه ) کاربرد دارند.
انکوباتورهای آزمایشگاهی جزء تجهیزات ثابت آزمایشگاه ها هستند و در آزمایشگاه های مختلفی از جمله آزمایشگاه های کارخانجات داروسازی ، تشخیص طبی ، بیمارستان ها ، دانشگاه ها و صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی ، نفت و گاز ، آرایشی بهداشتی ، معادن ، علوم دامی و مراکز تحقیقاتی استفاده می شوند.
یکی از نکات مهم در خرید انکوباتور آزمایشگاهی توجه به همدمایی در محفظه داخلی است . چرا که نبود همدمایی بین نقاط مختلف چمبر میتواند باعث اختلاف دمایی زیاد بین نقاط مختلف انکوباتور شده و در نتیجه باعث اختلال در آزمایش شود . در این خصوص میتوان از فن سیرکوله جهت بهره بردن از همدمایی بهتر استفاده کرد . البته لازم به ذکر است که وجود فن سیرکوله به تنهایی نمیتواند موجب همدمایی شود . چرا که عوامل مختلفی از جمله فن ، نحوه قرار گیری المنت ، نحوه گردش هوا و نوع قرارگیری کانال هوا و موارد دیگر در همدمایی تاثیر دارد.
دستگاه انکوباتور و آون کاملا با هم متفاوت بوده و هر کدام جهت کاربرد جدا گانه ای در آزمایشگاه طراحی شده اند. اما به دلیل شکل ظاهری مشابه گاها اشتباه در نظر گرفته می شوند و باعث بروز مشکلاتی برای مصرف کنندگان می گردد. عمده ترین تفاوت انکوباتور و آون در کاربرد ، محدوده دمایی ، دقت دمایی و ظاهر آنهاست. برای بررسی بهتر تفاوت این دو دستگاه به مقاله تفاوت آون و انکوباتور مراجعه کنید.
قیمت انکوباتورهای آزمایشگاهی با توجه به نوع و سایز مختلف آن متفاوت میباشد. جهت اطلاع از لیست قیمت انکوباتورآزمایشگاهی اف جی با بخش فروش اف جی تماس حاصل فرمایید.
در انکوباتورهای یخچالدار FG سری D که معمولا دارای کنترلر دما ، دریچه تخلیه هوا (جهت خروج بخارات و گازهای داخل دستگاه ) و تایمر هستند، قابلیتهایی مانند برنامه ریزی ، تنظیم شیب حرارتی (RAMP) و تایمر تاخیری (جهت تنظیم زمان روشن شدن دستگاه ) نیز وجود دارد. در این حالت کاربر میتواند با توجه به محدوده زمانی خاص دمای دستگاه را تعیین کند تا در زمان های مشخص دستگاه با دماهای متفاوت تعیین شده کار کند.این ویژگی یکی از مهمترین ویژگی های انکوباتور های FG است.