آون آزمایشگاهی چیست؟

آون آزمایشگاهی (Laboratory Oven) دستگاهی است که با استفاده از گرمایش کنترل‌شده، برای فرآیندهایی مانند خشک‌کردن نمونه‌ها، تبخیر رطوبت و انجام واکنش‌های حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه دما را به‌صورت یکنواخت درون محفظه خود پخش می‌کند تا نمونه‌ها به‌صورت دقیق و همگن پردازش شوند.

کاربرد آون آزمایشگاهی

از آون‌های آزمایشگاهی برای خشک کردن مواد در دماهای کنترل شده و گرم کردن و همچنین بررسی و آزمایش استفاده می‌کنند. بسیار مهم است که آون آزمایشگاهی با توجه به موارد استفاده در آزمایشگاه خریداری شده تا دما های مورد نیاز در هر صنعتی را پوشش داده و دقت مورد نیاز در هر حوزه آزمایشی و تحقیقاتی را فراهم نماید.

رنج دمایی آون

در انتخاب یک آون آزمایشگاهی، حداکثر رنج دمایی دستگاه یکی از اولویت‌های اصلی است. باید توجه داشته باشید که حداکثر دمای آون باید بالاتر از بالاترین دمای مورد نیاز برای آزمایشات شما باشد و اگر دقت دمایی برای شما اهمیت بیشتری دارد باید از آون های با رنج دمایی محدود تر و پایین تر استفاده نمایید زیرا دستگاه هایی که در دما های بسیار بالا عرضه میشوند دقت دمایی بالایی در دما های پایین ندارند. علاوه بر این، آون ها با رنج حرارتی بالاتر ممکن است از قطعات گران‌قیمت‌تری استفاده کنند و عملکرد ثابت و یکنواخت را در دماهای پایین به شما ارائه نکنند.

انواع آون آزمایشگاهی

در هنگام خرید آون آزمایشگاهی، شناخت نوع دستگاه اهمیت زیادی دارد. انواع مختلفی از آون‌ها بر اساس ساختار و عملکرد وجود دارد:

1. آون با گردش هوای طبیعی (Natural Convection)

گرمایش از طریق انتقال گرمای طبیعی در داخل محفظه انجام می‌شود. مناسب برای خشک‌کردن ساده و کاربردهای عمومی.

2. آون با گردش هوای اجباری (Forced Convection)

دارای فن داخلی برای توزیع یکنواخت دما در محفظه. گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربردهای حساس و دقیق.

3. آون خلأ (Vacuum Oven)

برای فرآیندهایی که نیاز به گرمایش در محیط بدون اکسیژن یا کم‌فشار دارند، مانند خشک‌کردن مواد حساس به اکسیداسیون.

4. آون با دمای بالا (High-Temperature Oven)

قابلیت گرمایش تا دماهای بالاتر از 300 تا 500 درجه سانتی‌گراد برای کاربردهای صنعتی خاص.

نوع جریان هوا در آون آزمایشگاهی

آون های بدون فن یا آون های همرفت طبیعی از جریان طبیعی هوا برای گرمایش و خشک کردن نمونه ها استفاده می کنند. این جریان هوا به دلیل تفاوت دما و چگالی هوا ایجاد می شود. هوای گرم سبک تر از هوای سرد است و به سمت بالا حرکت می کند. هوای سرد سنگین تر است و به سمت پایین حرکت می کند. این جریان هوا باعث می شود که هوای گرم در بالای محفظه اجاق جمع شود و هوای سرد در پایین محفظه جمع شود.

آون های فن دار از یک فن برای گردش هوا در محفظه اجاق استفاده می کنند. این فن باعث می شود که هوا به طور یکنواخت در سراسر محفظه توزیع شود. آون های فن دار برای کاربردهایی که به گرمایش یکنواخت نیاز دارند، مانند خشک کردن مواد، بهتر هستند. پس هنگام تصمیم‌گیری برای خرید یک آون، بهتر است استانداردهای مربوطه را بررسی کنید. بسیاری از استانداردهای ASTM و AASHTO استفاده از فن سیرکولاتور را برای آون ها را الزامی می دانند. این به این دلیل است که آون‌های فن دار گرمایش یکنواخت‌تری را نسبت به آون‌های بدون فن ارائه می‌دهند. این امر برای کاربردهایی مانند خشک کردن مواد که به گرمایش یکنواخت نیاز دارند، مهم است. از دیگر مزایای مهم آون های فن دار که معمولا به آن توجه نمی شود سرعت گرمایش بالای آون است. آون های فن دار سریعتر به دمای ست پوینت می رسند و زودتر همدما می شوند. حتی پس از باز و بسته کردن درب دستگاه، آون های فن دار زودتر گرم و همدما می شوند. (توجه نمایید که زمان رسیدن به ست پوینت به اختلاف دمای هدف با دمای محیط نیز ارتباط دارد).بنابراین اگر نیاز به آونی دارید که سریع به دمای هدف برسد، پیشنهاد می کنیم  از آون ها فن دار استفاده نمایید.

اندازه محفظه

حجم و ابعاد اتاق نیز عوامل مهمی برای خرید آون آزمایشگاهی هستند. محفظه دستگاه باید با اندازه و شکل نمونه‌های شما سازگار باشد، و تعداد نمونه‌هایی که باید در هر دوره بارگیری شود را در نظر بگیرید زیرا در هر بار بارگذاری دستگاه باید نمونه ها فاصله مناسبی از اطراف، سقف و کف محفظه داشته باشند تا جریان هوا به خوبی در محفظه دستگاه حرکت کند. بیشتر آون های موجود قابلیت اضافه کردن قفسه و سینی های اضافه را دارند تا شما در صورت نیاز از شرکت سازنده تعداد سینی های بیشتر را درخواست کنید.

یکنواختی و پایداری دما در آون خشک کن

یکنواختی در یک کوره خشک کن، یکنواختی دما در نقاط مختلف محفظه است. نقاط سرد یا گرم بر دقت کلی تأثیر می‌گذارند و ممکن است نتایج آزمایش را تحت‌تأثیر قرار دهند. تمام تولیدکنندگان دستگاه آون آزمایشگاهی به مقدار دقت دمایی در دما های مختلف در دیتاشیت دستگاه مربوطه اشاره خواهند کرد. پایداری دما محدوده دمایی است که دمای دستگاه در آن نقطه تنظیم‌شده و توسط ترموستات یا کنترلر دستگاه حفظ می‌شود.

مصرف انرژی

اون های آزمایشگاهی می توانند انرژی زیادی مصرف کنند، بنابراین مهم است که مدلی را انتخاب کنید که از نظر انرژی کارآمد باشد. قبل از خرید باید ظرفیت تامین برق در آزمایشگاه خود و میزان برق مصرفی آون را بدانید.

دریچه تخلیه هوا

از آنجا که نمونه های مورد آزمایش هنگام خشک شدن دود یا بخار تولید می کنند، آون حرارتی شما باید دارای دریچه تخلیه هوا از داخل محفظه باشد تا بخارات ناشی از رطوبت نمونه ها را از داخل محفظه خارج کرده و به خشک کردن نمونه ها کمک کند. در برخی موارد نیز، فور می‌تواند زیر هود قرار گیرد و بخارات خارج شده از دریچه تخلیه هوای دستگاه را به بیرون از آزمایشگاه هدایت کند.

ویژگی‌های مهم در خرید آون آزمایشگاهی

هنگام انتخاب یک آون مناسب، حتماً به مشخصات فنی و عملکردی زیر توجه داشته باشید:

 محدوده دمایی

بسته به نوع کاربرد، آون‌ها در بازه دمایی ۵۰ تا ۳۰۰ یا حتی ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد طراحی می‌شوند. برای کاربردهای عمومی، محدوده 50–250°C کفایت می‌کند.

 یکنواختی دما

آون‌هایی با گردش هوای اجباری دارای دمای یکنواخت‌تری هستند. این ویژگی برای خشک‌کردن نمونه‌های حساس ضروری است.

 کنترلر دما

ترموستات آنالوگ یا کنترلر PID دیجیتال؟ کنترلر PID دقت بالاتری داشته و قابلیت برنامه‌ریزی نیز دارد.

 ایمنی حرارتی

دستگاه باید دارای سیستم قطع‌کن حرارتی، هشدار افزایش دما، عایق حرارتی قوی و ترموفیوز محافظ باشد.

 حجم و ظرفیت داخلی

آون‌ها در حجم‌های مختلف (30، 55، 90، 120، 250 لیتر و بیشتر) تولید می‌شوند. انتخاب ظرفیت به حجم نمونه‌های شما بستگی دارد.

 بدنه و محفظه داخلی

جنس استیل ضدزنگ برای محفظه داخلی توصیه می‌شود. بدنه بیرونی نیز باید از رنگ الکترواستاتیک یا فولاد با پوشش مقاوم ساخته شده باشد.

 درب دوجداره

درب با عایق حرارتی مناسب، مانع از اتلاف انرژی و افزایش دمای محیط آزمایشگاه می‌شود.

زمان بازیابی دما

زمان بازیابی زمانی است که طول می کشد تا آون پس از باز و بسته شدن درب به دمای تنظیم شده خود بازگردد. باز کردن درب دستگاه به صورت مکرر برای افزودن یا خارج کردن نمونه‌ها بار اضافی را بر سیستم تحمیل می‌کند زیرا دستگاه سعی می‌کند گرمای از دست رفته را جبران کند. زمان بازیابی کوتاه و سریع یک ویژگی عملکردی مطلوب است. اگر آزمایشات شما نیاز به یک سطح بالای یکنواختی و دقت داشته باشند، زمان بازیابی کوتاه برای شما مهم خواهد بود.

جنس بدنه داخلی و خارجی دستگاه آون حرارتی

بسیاری از آون های آزمایشگاهی محفظه داخلی و قفسه‌های آنها از جنس استنلس استیل  هستند تا در برابر خوردگی و فرسایش مقاومت لازم را داشته باشد. قرار گیری عایق مناسب بین بدنه خارجی و محفظه داخلی باعث می گردد تا محفظه خارجی خنک باشد تا آسیبی متوجه کاربر نباشد.

کنترلر دستگاه آون آزمایشگاهی

آون های آزمایشگاهی دارای طیف وسیعی از گزینه های کنترل هستند، از کنترلر‌های ساده گرفته تا کنترل‌های PID و FUZZY. امروزه با ظهور تجهیزات هوشمند امکانات فراوانی به دستگاه های آون اضافه شده اند که باعث راحتی کار هنگام استفاده از اون های اسمارت می شود امکاناتی همچون قابلیت برنامه‌ریزی با دقت بالا و قابلیت ثبت داده، امکان کالیبراسیون، و حتی دسترسی از راه دور با استفاده از اون های اسمارت فراهم می شود. اگر هر روز با پردازش تعداد زیادی نمونه مواجه هستید و دقت بالا برای شما بسیار اهمیت دارد و نیاز به کنترل و مانیتورینگ دستگاه به صورت مداوم را دارید و امکان حضور همیشگی در آزمایشگاه خود را ندارید، بهتر است یک آون دارای عملکرد هوشمند و خودکار و با قابلیت کنترل از راه دور  تهیه کنید.

در اینجا چند نکته دیگر برای انتخاب آون آزمایشگاهی مناسب وجود دارد:

• بودجه خود را در نظر بگیرید: مهم است که بودجه خود را تعیین کنید و مدلی را انتخاب کنید که در محدوده قیمت شما باشد.
• نیازهای خود را بشناسید: قبل از اینکه شروع به خرید آون کنید، مهم است که دقیقاً بدانید به چه چیزی نیاز دارید. این شامل اندازه محفظه، حداکثر دما، نوع جریان هوا، نیازهای تهویه، زمان بازیابی و مصرف انرژی است.
• تحقیق کنید: قبل از خرید آون، تحقیق کنید و نظرات مشتریان را بخوانید. این به شما کمک می کند تا مدلی را انتخاب کنید که قابل اعتماد و بادوام باشد.
• از یک تامین کننده معتبر خرید کنید: از یک تامین کننده معتبر خرید کنید که سابقه خوبی در زمینه ارائه محصولات با کیفیت بالا داشته باشد.

با در نظر گرفتن این عوامل، می توانید آون آزمایشگاهی مناسبی را برای آزمایشگاه خود انتخاب کنید.

مزایای آون‌های (برند FG – فن آزما گستر)

اگر به دنبال دستگاهی با کیفیت، خدمات پس از فروش مناسب و قیمت اقتصادی هستید، برند FG (فن آزما گستر) یکی از گزینه‌های ممتاز ایرانی محسوب می‌شود. آون‌های این برند:

• دارای کنترلر دیجیتال دقیق (PID)

• طراحی شده با بدنه مقاوم و استیل ضدزنگ

• دارای گارانتی تعویض طلایی تا یک سال

• امکان اتصال به دیتالاگر و Wi-Fi هوشمند

• پشتیبانی فنی و قطعات یدکی در دسترس

راهنمای خرید آون آزمایشگاهی مناسب شما

برای انتخاب آون مناسب، به سوالات زیر پاسخ دهید:

1. نوع نمونه‌ها چیست؟ (شیمیایی، بیولوژیک، فلزی…)

2. آیا دقت دما برای شما حیاتی است؟ اگر بله، کنترل PID و گردش اجباری مناسب است.

3. چه حجمی از نمونه‌ها را می‌خواهید پردازش کنید؟ بر اساس آن ظرفیت انتخاب کنید.

4. محدوده دمایی مورد نیاز شما چقدر است؟

5. آیا نیاز به مانیتورینگ دما یا اتصال اینترنتی دارید؟ اگر بله، مدل‌های هوشمند را انتخاب کنید.

خدمات پس از فروش و گارانتی

هنگام خرید آون، به موارد زیر دقت کنید:

• گارانتی واقعی و معتبر 

• آموزش کار با دستگاه

• ارائه دفترچه راهنما

• تأمین قطعات یدکی و سرویس دوره‌ای

• پشتیبانی تلفنی یا حضوری